Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść

 
 
 
0,000 km
Stacja kolejowa Krzelów (dawna)
13
2,263 km
Przystanek kolejowy Wyszęcice
4,856 km
Przystanek kolejowy Gryżyce
6,436 km
Przystanek kolejowy Rajczyn
2
7,964 km
Ładownia Nowy Dwór Górowski
10,094 km
Stacja kolejowa Jemielno Górowskie (dawna)
6
13,100 km
Przystanek kolejowy Bieliszów
1
15,899 km
Stacja kolejowa Chobienia (dawna)
12
18,379 km
Przystanek kolejowy Lubów
1
21,907 km
Przystanek kolejowy Irządze
24,631 km
Przystanek kolejowy Luboszyce
26,389 km
Przystanek kolejowy Bełcz Wielki
28,010 km
Most kolejowy (rz. Barycz / Osetno)
5
30,186 km
Przystanek kolejowy Osetno
1
32,683 km
Przystanek kolejowy Rogów Górowski
35,119 km
Przystanek kolejowy Stara Góra
2
37,800 km
Stacja kolejowa Góra Śląska (Zachodnia)
4
40,800 km
Stacja kolejowa Sławęcice Górowskie (dawna)
12
43,300 km
Przystanek kolejowy Glinka
46,700 km
Stacja kolejowa Witoszyce Chróścina (dawna)
1
52,130 km
Przystanek kolejowy Henrykowo
57,020 km
Przystanek kolejowy Zaborowo
59,890 km
Stacja kolejowa Leszno Dworzec Mały (dawny)
5
 
 
 
 
  ID: 4425610

Linia kolejowa nr 318 Krzelów - Leszno Dworzec Mały

Lissa-Guhrau-Steinauer Kleinbahn AG, Lissa-Steinauer Kleinbahn, Guhrauer Kreisbahn



Budowa
1914-1916
Status
Nie istnieje
Likwidacja
1918, 1960, 1984
 
Już od końca lat 70. XIX wieku radni leszczyńscy dyskutowali o budowie kolei z Leszna do Malczyc przez Górę. Kolej do Góry dotarła w 1885 r. od strony wielkopolskiego Bojanowa - tę horyzontalną linię przedłużono w 1906 r. do Głogowa. Wówczas to pojawiły się pierwsze koncepcje (dziś w AP Wrocław) budowy linii w układzie południkowym łączącej Leszno, Górę i Legnicę. Taką możliwość dała ustawa o kolejkach z 1892 r. W grudniu 1909 r. zainteresowane samorządy spotkały się we Wrocławiu z firmą Lenz&Co. ...
Już od końca lat 70. XIX wieku radni leszczyńscy dyskutowali o budowie kolei z Leszna do Malczyc przez Górę. Kolej do Góry dotarła w 1885 r. od strony wielkopolskiego Bojanowa - tę horyzontalną linię przedłużono w 1906 r. do Głogowa. Wówczas to pojawiły się pierwsze koncepcje (dziś w AP Wrocław) budowy linii w układzie południkowym łączącej Leszno, Górę i Legnicę. Taką możliwość dała ustawa o kolejkach z 1892 r. W grudniu 1909 r. zainteresowane samorządy spotkały się we Wrocławiu z firmą Lenz&Co. - operatorem na wielu kolejkach, w tym na linii z Rawicza do Legnicy, na której leżał Krzelów i Ścinawa, do której rozważano doprowadzić nową linię. W jednym z wariantów (1906 r.) rozważano budowę linii z Góry przez Chobienię (z budową mostu na Odrze) do Rudnej - to przedsięwzięcie nie było jednak do udźwignięcia przez przyszłych akcjonariuszy. W 1910 r. powstał projekt nowej trasy, a plany techniczne i kosztorys zatwierdziła w 1913 r. Królewska Dyrekcja Kolei Żelaznej we Wrocławiu. 11 czerwca 1914 r. zawiązano spółkę Kolejka Leszczyńsko-Górowsko-Ścinawska (Lissa-Guhrau-Steinauer Kleinbahn AG) z siedzibą w Górze o kapitale akcyjnym 3,26 mln marek pochodzącym ze emisji 1000-markowych akcji. Akcjonariuszami spółki były państwo pruskie, prowincja wielkopolska, powiaty: leszczyński, górowski, ścinawski, miasta: Góra, Ścinawa i Chobienia, osoby prywatne oraz Kolejowe Towarzystwo Budowalne Lenz&Co z Berlina, a do powszechnego określenia kolejki weszło słowo Ligust, lub Liguste - od skrótu nazwy spółki. W lipcu 1914 r. podpisano umowę z Lenz&Co. na budowę kolejki. Pierwotnie planowano uruchomić kolejkę w 1915 roku i w tymże roku był już gotowy tabor dla kolejki. Jednak z uwagi na wybuch wojny i braki materiałowe oraz rąk do pracy otwarcie kolejki przesunięto - najpierw otwarto linię dla ruchu towarowego 15 (lub 25) września 1916 r., a 24 maja 1917 r. dla ruchu pasażerskiego. Podróż z Leszna do Krzelowa zajmowała według rozkładu z 1917 roku 3 godziny. Średnia prędkość pociągu wynosiła 20 km/h.

Powstała kolejka górowska miała długość 59,8 km. Na trasie powstały stacje Leszno (Dworzec Mały), Góra Śląska (Dworzec Mały), Osetno, Chobienia, Jemielno i Krzelów. Przebieg trasy starano się dopasować do ukształtowania terenu, sieci osadniczej i majątków które mogły nadawać towary. Wykorzystywano w tym celu np. wały powodziowe przy korycie Odry, choć w odróżnieniu od innych "lokalek" linii nie prowadzono wzdłuż dróg lokalnych, przez co jej przebieg był dosyć kręty. Trasując linię unikano budowy trudnych obiektów inżynieryjnych - największymi był most na Baryczy w Osetnie z towarzyszącym mostem na terenie zalewowym oraz odcinek na rozlewiskach Rowu Polskiego (Kopanicy) i Rowu Śląskiego, gdzie konieczne było wybudowanie wysokiego nasypu i 5 konstrukcji mostowych, głównie ceglanych. Własne obiekty kolejki ograniczono do minimum, czynności związane z eksploatacją wykonywali kolejarze także z sąsiedniej kolejki (Kolei Legnicko-Rawickiej) obsługiwanej przez Lenz&Co. Główna parowozownia i warsztaty znajdowały się w Górze.

17 stycznia 1920 r., w dniu powrotu Leszna do Polski w następstwie powstania wielkopolskiego zawieszono ruch po polskiej stronie granicy (8,6 km toru). Granica przecięła linię kolejową, a wcześniej powstańcy wysadzili most kolejowy na Kopanicy (Rów Polski). Stacją końcową były Witoszyce. Najprawdopodobniej nie w 1922 r. jak podają niemieckie źródła, a dopiero w 1928 roku rozebrano tory na "polskim" odcinku granica - Leszno. Po stronie niemieckiej tory na odcinku Witoszyce - granica spółka Lenz@Co. rozebrała w 1932 r. W czasie II wojny światowej Niemcy nie odbudowali linii Góra - Leszno. Po stronie niemieckiej linia funkcjonowała do 1945 r. na trasie od stacji Witoszyce-Chróścina do Góry Śląskiej (ruch pasażerski). Pociągi towarowe jeździły do kopalni torfu w Laskowej. Na południowym odcinku trasy pociągi dojeżdżały do Ścinawy która była stacją przesiadkową LRE na trasie Wrocław - Głogów. W latach 20. kursowały 3 pary pociągów. W 1927 r. zwiększono ilość kursów do 5, z czego 3 były realizowane przez wagony motorowe zakupione przez Spółkę w zakładach WUMAG/Goerlitz. Podczas wojny ilość kursów spadła do 3-4. Na północnym odcinku do Witoszyc kursowały 2 pary, od 1927 trzecia - realizowana wagonem motorowym.

W marcu 1939 r. spółka zmieniła nazwę na Guhrauer Kleinbahn AG (Kolejka Górowska SA). W 1928 roku firma posiadała cztery parowozy, 1 wagon spalinowy, 5 wagonów osobowych i dwa wagony bagażowe. W 1935 r. na kolei pracowały 52 osoby, przewieziono 51 tys. pasażerów (140 średniodziennie) oraz 85 tys. ton towarów (286 t średniodziennie - zaledwie). W 1939 roku były trzy lokomotywy, dwa wagony silnikowe, siedem wagonów osobowych, dwa wagony bagażowe i 32 wagony towarowe. Na kolei pracowały 52 osoby. W 1915 roku zakupiono cztery trójosiowe parowozy (znormalizowany tendrzak T3) z firmy Orenstein&Koppel - oznaczono je numerami 1-4 (21a-22a-23a i 24c w oznaczeniu Lenz@Co.). Pierwszy dwuosiowy wagon motorowy przybył w 1927 roku jako pojazd wypożyczony od AEG, a został zakupiony w 1928 roku. W 1930 zakupiono czteroosiowy wagon silnikowy, ale jeszcze w tym samym roku go sprzedano. W 1931 r. pojawił się drugi dwuosiowy wagon silnikowy z WUMAG. 22 stycznia 1945 r. ewakuowano miasto Górę. Ostatni pociąg na linii odjechał z Witoszyc 23 stycznia o godzinie 11:00 i dotarł do Ścinawy przed wysadzeniem mostu na Odrze. 14 kwietnia trzy lokomotywy z kolejki dotarły na stację Luckau na Kolei Dolnołużyckiej (Niederlausitzer Eisenbahn). Dwie lokomotywy zostały przejęte przez Deutsche Reichsbahn. Wagon silnikowy AEG VT 1021 był używany po wojnie jako Cmot 348 na Węgierskich Kolejach Państwowych. Jeździł do 1959 roku i został zezłomowany w Budapeszcie w 1964 roku.

Po II wojnie światowej linię kolejową z Góry do Krzelowa uruchamiano etapami z powodu zniszczenia mostu na Baryczy, ale też z powodu powolnie postępującej akcji osadniczej (duże zniszczenia nad Odrą). Najpierw od czerwca 1948 r. pociągi kursowały na trasie Bronikowice – Krzelów, a 15 maja 1949 r. na całym odcinku Góra Śląska – Krzelów. Tory na północ od Góry rozebrała w 1945 roku Armia Czerwona, a odbudowę i uruchomienie odcinka Leszno - Góra Śląska postulowała Miejska Rada Narodowa w Górze w marcu 1949 r. i choć w rozkładach dla linii odcinek Leszno – Góra Śląska był z adnotacją "na razie nieczynny", to jednak po 1947 r. w ogóle zniknął z rozkładu. W 1950 roku kursowały 2 pary pociągów Góra Śląska - Krzelów. Z powodu niepewnej sytuacji "Ziem Odzyskanych" okoliczna gospodarka podupadła i potrzeby przewozowe były niskie - stopniowo od lat 50. ograniczano zakres obsługi likwidując przystanki. W 1957 roku pociąg prowadzony najczęściej parowozem serii Ty2 (podsyłany z Miłkowic) pokonywał trasę Ścinawa-Góra (46km) w 2:24 minuty, co oznacza, że średnia prędkość wynosiła niecałe 20 km/h. W 1960 roku zawieszono już kursowanie pociągów osobowych, a od lipca 1964 r. towarowych. Przez blisko 15 lat linia leżała nieużytkowana - w 1978 roku rozpoczęto rozbiórkę nawierzchni, którą ukończono dopiero przy Górze Śląskiej na przełomie 1983/1984 r. Budynki stacyjne przeznaczono na mieszkania, pozostałą infrastrukturę zlikwidowano.

(moose - różne źródła, głównie G.Guersch - Mit der Eisenbahn durch Niederschlesien i P. Dost - Die Privateisenbahnen und Kleinbahnen Schlesien; M. Jerczyński S. Fedorowicz -Góra Śląska - Krzelów, w: Świat Kolei nr 12 z 2007 i nr 8 i 9 z 2008 r., skany służbowego RJ dzięki uprzejmości Jarosława Szczuryka vel Szczerby)

Kilometraż stacji (st.), przystanku/ładowni (poł.) liczony był za czasów niemieckich od stacji Leszno Mały Dworzec (w nawiasie), polski kilometraż liczony był od Krzelowa:
- , Krzelów, st., km 0,000 (km 59,80)
- , Wyszęcice, poł., km 2,263 (km 58,70)
- , Gryżyce, poł., km 4,856 (km 54,90)
- , Rajczyn, poł., km 6,436 (km 53,40)
- , Nowy Dwór Górowski, ład., km 7,964 (km 51,80)
- , Jemielno Górowskie, st., km 10,094 (km 49,70)
- , Bieliszów, poł., km 13,100 (km 46,70)
- , Chobienia, st., km 15,899 (km 43,90)
- , Lubów, poł., km 18,379 (km 41,40)
- , Irządze, poł., km 21,907 (km 38,10
- , Luboszyce, poł., km 24,631 (km 35,20)
- , Bełcz Wielki, poł., km 26,389 (km 33,40)
- , Osetno, poł., km 30,186 (km 29,70)
- , Rogów Górowski, poł., km 32,683 (km 27,10)
- , Stara Góra, poł., km 35,119 (km 24,70)
- , Góra Śląska, st., km 37,800 (km 22,00
- , Sławęcice Górowskie, st., km 40,800 (km 19,00)
- , Glinka, poł., km 43,300 (km 16,50)
- , Witoszyce Chróścina, d.st., km 46,700 (km 13,10)
- granica województw dolnośląskie / wielkopolskie (d. granica państwowa), km 51,350 (km 8,57)
- , Henrykowo, poł., km 52,130 (km 7,60)
- , Zaborowo, poł., km 57,020 (km 2,80)
- , Leszno Dworzec Mały, st., km 59,890 (km 0,00)
Pokaż więcej Pokaż mniej
 

  • Data: 1923
    komentarze: 0
    Bon na kolej o wartości 100.000 marek wydany przez dyrekcję prywatnej ...
  • Data: 1931
    komentarze: 0
    Wrzesień 1931 r. - Spółka Kolejki Leszno-Góra-Ścinawa (Lissa-Guhrau-Steinauer ...
  • Data: 1934-1938
    komentarze: 0
    Dawna granica polsko - niemiecka w okolicach wsi Witoszyce. Zdjęcie ...
  • Data: 1941
    komentarze: 2
    Wrzesień 1941 r. - Spółka Kolejka Górowska (Guhrauer Kreisbahn ...
  • Data: 1944-03
    komentarze: 0
    Pociag Kolejki Górowskiej sfotografowany w marcu 1944 roku koło ...
  • Data: 2011-05-05
    komentarze: 0
    Kilkanaście metrów za przystankiem tory przekraczały małą rzeczkę. ...
  • Data: 2011-05-05
    komentarze: 0
    Na pierwszym planie biegła linia kolejowa (w miejscu polnej drogi).

Linia kolejowa nr 318 Krzelów - Leszno Dworzec Mały na innych fotografiach
  • 2013