MENU
Ratusz w Świdnicy.

Dodał: maras° - Data: 2020-06-05 20:00:32 - Odsłon: 901
Rok 1965


Już w 1291 r. pojawiła się pierwsza wzmianka o domu kupieckim stojącym pośrodku Rynku. W tym samym czasie książę Bolko I wydaje pozwolenie na budowę trzydziestu dwóch kramów. W 1330 r. funkcjonuje już piwnica ze składem win, oraz murowane kramy sukienników i szewców. Sześć lat później rada miejska, odbywająca posiedzenia w domu kupieckim, postanawia przenieść swą siedzibę na piętro, z czego wynika, że budynek był co najmniej dwukondygnacyjny. W drugiej połowie XIV w. rada miejska wydaje zezwolenie rzemieślnikom, mającym swe kramy przy domu kupieckim, na przekształcenie ich w domy mieszkalne pod warunkiem, że zostaną one wybudowane z trwałych materiałów. Ratusz i wieża ratuszowa były symbolem niezależności miasta. Statut cechu kramarzy z 1336 r. wspomina o wieży, jednak nie wiadomo, czy chodzi o wieżę ratuszową. Sytuacja jest o tyle niejasna, że do domu kupieckiego przyległa druga, niewielka wieża, dzisiaj zabudowana kamieniczką przy ul. Wewnętrznej 1. Część badaczy sądzi, że wieża powstała dopiero w 1377 r., z okazji całkowitego wykupienia wójtostwa przez miasto, jednak ostatnie badania fundamentów wieży udowodniły, że są one wcześniej posadowione, niż dotychczas przypuszczano. Pewne jest jednak, że w czasie wielkiego pożaru miasta w 1393 r. wieża uległa niemal całkowitemu zniszczeniu. Odbudowano ją dopiero w 1450 r. W 1528 r. kolejny pożar zniszczył wieżę aż do fundamentów. Odbudowano ją nieco szybciej niż poprzednio, bo po dwudziestu latach, a po dalszych siedmiu zainstalowano zegar. Trudny czas wojny trzydziestoletniej wieża przetrwała szczęśliwie, dopiero wielki pożar miasta w 1716 r. dokonał kolejnej rujnacji. Odbudowę przeprowadzono w rekordowym tempie, bo już pod koniec następnego roku stała nowa wieża, z dzwonami i zegarem. Ponowne zniszczenie przyniosła wojna siedmioletnia. W 1757 r., w czasie oblężenia miasta przez Austriaków, celny strzał armatni zwalił szczyt do wysokości zegara. W czasie przeprowadzonej 7 lat później odbudowy wzorowano się na wieży kościoła parafialnego, zmniejszając jej wymiary o połowę. W tym stanie wieża przetrwała 202 lata. 5 stycznia 1967 r. prace rozbiórkowe w otoczeniu wieży spowodowały naruszenie konstrukcji i 16 minut po godzinie 15 wieża zawaliła się. Budynek ratusza już od początku swego istnienia przechodził liczne remonty i przebudowy. Część z nich wynikała ze zniszczeń powstałych w wyniku licznych pożarów, część podyktowana była koniecznością dostosowania obiektu do pełnionej funkcji. Dzieje tzw. Izby Rajców są tego najlepszym przykładem. Izba Rajców jest jedynym pomieszczeniem ratusza, które zachowało relikty pierwotnego wystroju. Jest to gotycka sala, o planie zbliżonym do kwadratu. Przykryta jest dwuprzęsłowym sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Nie ma pełnej jasności na temat pierwotnej funkcji tego pomieszczenia. Dotychczas uważano, że pierwotną byłą funkcja radziecka, jednak w świetle niepublikowanych jeszcze wyników najnowszych badań należy stwierdzić, że Izba Rajców była pierwotnie kaplicą, w prezbiterium skierowanym na wschód. W trakcie kolejnych przebudów kaplica została przeniesiona najpierw do północno-zachodniego narożnika ratusza, by następnie w 1663 r. powrócić na swoje miejsce. Z okresu odbudowy ratusza po pożarze w 1716 r. pochodzi barokowy wykusz, dostawiony po północnej ściany ratusza, w którym następnie umieszczono prezbiterium. Wnętrze Izby Rajców było w całości zdobione malowidłami, niestety częściowo tylko zachowanymi. Zasadniczą część tworzą malowidła figuralne o tematyce religijnej: Sąd Ostateczny i Sąd nad jawnogrzesznicą na ścianie zachodniej oraz Ukrzyżowanie na ścianie wschodniej. Drugie malowidło na tej ścianie nie zachowało się. Malowidła wykonane na suchym tynku (nie freski - fresk jest techniką malowania na mokrym tynku) reprezentują późny gotyk, chociaż obecne są już cechy renesansowe, takie jak ożywienie postaci i skonstruowanie tła jako realistycznego krajobrazu. Trudno dokładnie określić czas powstania malowideł; najbardziej prawdopodobna wydaje się data "1537", znajdująca się niegdyś nad sceną Ukrzyżowania. Wydaje się wysoce prawdopodobne, że malowidła zostały częściowo zniszczone, a następnie zatynkowane krótko po ich wykonaniu, po przejęciu władzy w mieście przez protestantów w 1561 r., ponieważ żaden z historyków niemieckich o nich nie wspomina. Malowidła uzupełnione były w partii dolnej wyobrażeniem kotary. Barwnymi malaturami zdobione są zebra sklepienia, a zworniki otoczone są rozetami o ornamentyce roślinnej. Ściana południowa również zdobiona była malowidłem, obecnie znajdującym się pod tynkiem. Przedstawiało ono cesarza Zygmunta Luksemburskiego w otoczeniu duchownych i świeckim elektorów, a wykonane zostało prawdopodobnie w połowie XVII w. Zachowana polichromia jest jedynym w kraju zabytkiem malarskim związanym z ratuszem, pochodzącym z tak wczesnego okresu. Wejście do Izby Rajców zdobi kamienny portal o typowej formie dla architektury piętnastowiecznej. Ponad nadporożem znajdowała się nieistniejąca już (być może tylko zamurowana) łacińska inskrypcja: "FELIX CIVITAS Q(uae) T(em)P(or)e PAC(is) TI(m.)ET BELLA", co znaczy "szczęśliwe miasto, które w czasie pokoju obawia się wojen". Do wejścia przylega istniejący do dzisiaj kominek, obramowany renesansowym portalem z wykutą w nadporożu datą 1597. Wejście do ratusza zdobi portal wykonany z żółtego piaskowca przez Jana Krzysztofa Hampla w 1720 r., w trakcie odbudowy ratusza po pożarze w 1716 r. Bogato rzeźbiony otwór wejściowy obramowany jest dwiema kolumnami o głowicach korynckich, podtrzymującymi balkon pierwszego piętra. Kamienna balustrada balkonu pokryta jest płaskim ornamentem i zdobiona kartuszem z czteropolowym herbem miasta. Drewniane dwuskrzydłowe drzwi zachowały oryginalną dekorację snycerską. Nadświetle przegrodzone jest ozdobną żelazną kratą. Zachodnia fasada ratusza stanowi jednolitą, najciekawszą elewację, maskującą ściany szczytowe wcześniej istniejących kramów. W koszach dachów wkomponowane są cztery posągi, mające przedstawiać władców Świdnicy: Bolka I, Bernarda, Bolka II i cesarza Karola IV. Figury te rzekomo zostały wykonane ok. 1450 r. i były ustawione na wieży ratuszowej, a przemieszczone zostały po pożarze w 1528 r. Zły stan zachowania rzeźb oraz ich niedostępność utrudniają obserwację, jednak należy wykluczyć ich XV-wieczną genezę. Posągi wykonane zostały najprawdopodobniej w trakcie odbudowy ratusza po wielkim pożarze w 1716 r.

  • /foto/9369/9369648m.jpg
    1500
  • /foto/428/428693m.jpg
    1848
  • /foto/405/405299m.jpg
    1870 - 1890
  • /foto/213/213946m.jpg
    1880 - 1900
  • /foto/9251/9251487m.jpg
    1895 - 1898
  • /foto/10550/10550311m.jpg
    1898
  • /foto/8312/8312749m.jpg
    1900
  • /foto/6554/6554808m.jpg
    1900 - 1903
  • /foto/175/175625m.jpg
    1900 - 1925
  • /foto/3398/3398185m.jpg
    1905 - 1915
  • /foto/84/84141m.jpg
    1906
  • /foto/3538/3538884m.jpg
    1908 - 1910
  • /foto/184/184605m.jpg
    1909
  • /foto/4988/4988908m.jpg
    1910
  • /foto/6477/6477366m.jpg
    1910
  • /foto/214/214172m.jpg
    1910 - 1920
  • /foto/439/439384m.jpg
    1911
  • /foto/3776/3776345m.jpg
    1911
  • /foto/213/213528m.jpg
    1913
  • /foto/9355/9355880m.jpg
    1914 - 1916
  • /foto/214/214167m.jpg
    1915 - 1920
  • /foto/4013/4013485m.jpg
    1915 - 1920
  • /foto/49/49586m.jpg
    1917
  • /foto/4300/4300626m.jpg
    1920
  • /foto/4061/4061970m.jpg
    1920 - 1945
  • /foto/6573/6573430m.jpg
    1921 - 1929
  • /foto/4179/4179507m.jpg
    1925 - 1930
  • /foto/322/322412m.jpg
    1925 - 1940
  • /foto/428/428686m.jpg
    1936
  • /foto/14/14678m.jpg
    1940 - 1945
  • /foto/345/345707m.jpg
    1942
  • /foto/8327/8327149m.jpg
    1950
  • /foto/6919/6919545m.jpg
    2001
  • /foto/14/14187m.jpg
    2004
  • /foto/14/14110m.jpg
    2004
  • /foto/161/161123m.jpg
    2007
  • /foto/159/159287m.jpg
    2007
  • /foto/159/159288m.jpg
    2007
  • /foto/189/189028m.jpg
    2007
  • /foto/202/202589m.jpg
    2007
  • /foto/202/202177m.jpg
    2008
  • /foto/3255/3255804m.jpg
    2011
  • /foto/420/420782m.jpg
    2011
  • /foto/3248/3248283m.jpg
    2012
  • /foto/4532/4532117m.jpg
    2012
  • /foto/3994/3994132m.jpg
    2013
  • /foto/3994/3994133m.jpg
    2013
  • /foto/4290/4290451m.jpg
    2013
  • /foto/4781/4781561m.jpg
    2014
  • /foto/5763/5763158m.jpg
    2015
  • /foto/5763/5763165m.jpg
    2015
  • /foto/6250/6250467m.jpg
    2016
  • /foto/6250/6250470m.jpg
    2016
  • /foto/6250/6250472m.jpg
    2016
  • /foto/6338/6338502m.jpg
    2016
  • /foto/6338/6338507m.jpg
    2016
  • /foto/6668/6668750m.jpg
    2017
  • /foto/6871/6871170m.jpg
    2017
  • /foto/6932/6932701m.jpg
    2017
  • /foto/9131/9131423m.jpg
    2021
  • /foto/9169/9169217m.jpg
    2021
  • /foto/9205/9205862m.jpg
    2021
  • /foto/9366/9366820m.jpg
    2021
  • /foto/9366/9366871m.jpg
    2021
  • /foto/10381/10381356m.jpg
    2023
  • /foto/10394/10394904m.jpg
    2023

Aukcje internetowe

Poprzednie: Skwer Strona Główna Następne: Perony i torowiska stacji Jaworzyna Śląska